Fiscus versus beroepsgeheim van de cijferberoeper: wat mag, wat niet en wat leert de rechtspraak?

Het beroepsgeheim van de beroepsbeoefenaar zit verankerd in artikel 458 van het Strafwetboek. De schending van het beroepsgeheim kan zware gevolgen met zich meebrengen voor de cijferberoeper, daarnaast kan deze ook invloed hebben op de rechtmatigheid van de onderzoekshandelingen. Maar hoe ver reikt het beroepsgeheim? In welke mate speelt het spanningsveld tussen het beroepsgeheim en het voldoen aan de fiscale verplichtingen vanwege de cijferberoeper?

In Richtlijn 2018/822/EU (in de volksmond: DAC 6) worden “intermediairs” immers verplicht tot het melden van grensoverschrijdende constructies. Volgens een uitspraak van het Hof van Justitie van de EU over een prejudiciële vraag, zullen accountants en belastingadviseurs verplicht zijn om andere tussenpersonen in kennis te stellen van complexe belastingregelingen in het kader van DAC 6. Alleen advocaten zullen profiteren van een uitzondering en zullen zich nog steeds kunnen beroepen op hun beroepsgeheim om hun meldingsplicht te ontlopen.  

Het is dan ook opportuun om een overzicht te brengen van de regels met betrekking tot het beroepsgeheim die van toepassing zijn op de bedrijfsrevisoren, belastingconsulenten, accountants en erkende boekhouders. 

In dit verband gaat onze speciale aandacht naar recente rechtspraak waarin het Hof van Beroep de contouren van het boekenonderzoek schets wanneer er sprake is van informatie dat valt onder het beroepsgeheim. Belangrijk is dat het Hof onderstreept dat de belastingplichtige bij een boekenonderzoek kan eisen dat de vertrouwelijke correspondentie met zijn accountant, uit de data gefilterd wordt vooraleer de fiscus er inzage van neemt; in geval van betwisting moet die filtering gebeuren door de bevoegde tuchtoverheid, in casu is dat het ITAA (Gent 24 juni 2025). Van belang is ook een recent cassatie arrest dat handelt over de stukken die een accountant of belastingadviseur bij het beëindigen van zijn/haar opdracht moet teruggeven aan zijn cliënt (Cass. 4 april 2025).

De volgende vragen zullen in dit seminarie worden beantwoord:

• Wat houdt het beroepsgeheim juist in? In welke situaties kan (en moet misschien) het beroepsgeheim ingeroepen worden? Wat is daarvoor de wettelijke grondslag? 
• Wie is verantwoordelijk voor de filtering van de data waarop beroepsgeheim rust. Wat in geval van discussie?
• Hoe kan het beroepsgeheim ingeroepen worden in gerechtelijke procedures?
• Welke personen zijn gebonden aan het beroepsgeheim?
• Geldt het beroepsgeheim in geval van wangedrag van de beroepsbeoefenaar?
• Is het beroepsgeheim van toepassing ten aanzien van het ITAA?
• Is het beroepsgeheim van toepassing ten aanzien van de curator van de cliënt?
• Wat zijn de gevolgen van een schending van het  beroepsgeheim ?
• Kan de cliënt verzaken aan de bescherming van het beroepsgeheim?
• Geldt het beroepsgeheim ook t.a.v. de fiscale administratie? T.a.v. de Cel voor Financiële Informatieverwerking (CFI)? 
• Kan de beroepsbeoefenaar zich op het beroepsgeheim beroepen als zijn persoonlijk fiscaal dossier wordt onderzocht?
• Mag de fiscale administratie de voorlegging vragen van contracten met cliënten, van prestatiebladen en ereloonstaten?
• Wanneer kan en mag het beroepsinstituut tussenkomen?
• In welke gevallen is er uitdrukkelijk ontheffing van het beroepsgeheim?
• Welke risico’s houdt het werken met derdenrekeningen in? 
• Hoe verhoudt het beroepsgeheim zich tot de verplichtingen die in het kader van de preventieve witwaswetgeving zijn voorzien?
• Hoe verhoudt het zwijgrecht zich t.o.v. de medewerkingsplicht in fiscale zaken/strafzaken?
• Hoe verhoudt het beroepsgeheim zich met de grensoverschrijdende fiscale constructies (DAC 6)? Wat is de visie van het Grondwettelijk Hof?
• Mag ik videocalls met collega’s of klanten opnemen? 
• Hoe ziet het beroepsgeheim eruit inzake:
  • grensoverschrijdende fiscale constructies;
  • malafide praktijken? 

Op al deze vragen wordt ingegaan tijdens het seminarie. De toepasselijke wettelijke bepalingen worden ontleed, samen met de rechtspraak en de rechtsleer over dit onderwerp.

Dit seminarie is gewijd aan de regels met betrekking tot het beroepsgeheim die van toepassing zijn op de bedrijfsrevisoren, gecertificeerde belastingadviseurs en accountants.