Samenlevingsvormen: impact op het erfrecht en de Vlaamse erfbelasting

Tijdens dit seminarie wordt er dieper ingegaan op de erfrechtelijke en fiscale aspecten van de 3 verschillende samenlevingsvormen in België, nl. feitelijke samenwonen, wettelijk samenwonen en huwen. Hoewel er vaak wordt van uitgegaan dat samenwonenden en gehuwden worden gelijkgesteld, bestaan er belangrijke juridische verschillen tussen de verschillende samenlevingsvormen. 

In dit seminarie worden de knelpunten die zich bij elke samenlevingsvorm kunnen voordoen, ontrafeld en wordt er gezocht naar mogelijke oplossingen. Aan de hand van verschillende casestudies wordt het onderscheid tussen de verschillende samenlevingsvormen toegelicht, zowel in het erfrecht als in de erfbelasting. 

Feitelijk samenwonenden worden in Vlaanderen vanaf een jaar samenwonen (en het voeren van een gemeenschappelijke huishouding) op het vlak van de erfbelasting gelijkgesteld met gehuwden. Maar in tegenstelling tot gehuwden en wettelijk samenwonenden erven feitelijk samenwonenden krachtens de wet nog steeds niets van elkaar. In dit seminarie wordt nagegaan over welke mogelijkheden feitelijk samenwonenden beschikken om hun erfenis te organiseren. Hierbij komen onder meer aan bod: het testament, het beding van aanwas, de schenking, …

In tegenstelling tot de feitelijke samenwonenden hebben wettelijk samenwonenden ingevolge de Wet van 18 mei 2007 een “wettelijk erfrecht”, dat inhoudt dat de langstlevende partner het vruchtgebruik ontvangt van de gezinswoning en de inboedel. Dat erfrecht is niet alleen beperkt maar zelfs niet reservatair. 

Tot slot kan er ook geopteerd worden om te huwen. De keuze voor een bepaald huwelijkscontract heeft een invloed op de latere samenstelling van de nalatenschap van de overledene en dus ook op de erfbelasting die daarop later verschuldigd zullen zijn. Het is bijgevolg belangrijk te weten welke soorten huwelijkscontracten bestaan en welke vermogensregelingen daarin kunnen worden opgenomen. Hierbij wordt eerst een analyse gemaakt van de burgerrechtelijke aspecten van de gemeenschapsstelsels en van de stelsels van scheiding van goederen, om vervolgens een aantal planningstechnieken (zowel met effect bij leven als met effect na de dood) voor te stellen, geïllustreerd met cijfervoorbeelden om de theorie te concretiseren.

O.m. de volgende vragen komen aan bod tijdens het seminarie: 

• Welke relevantie heeft de samenlevingsvorm wanneer men de partner maximaal wil bevoordelen?
• Is het ene huwelijksstelsel fiscaal interessanter dan het andere?
• Kan de procedure vereffening-verdeling worden gestart tussen een kind en de langstlevende partner?
• Biedt het huwelijk meer opportuniteiten wanneer men één van de kinderen wil bevoordelen ten nadele van een andere kind?
• Is een schenking aan de echtgenoot veiliger dan een schenking aan de samenwonende partner?
• Zijn er aandachtspunten voor de aangifte nalatenschap wanneer de partners een gezamenlijke bankrekening hebben? 

Niet alleen de recente evoluties in de rechtspraak en rechtsleer worden toegelicht, ook wordt aandacht besteed aan de standpunten van de fiscale administratie.

Het seminarie is bestemd voor deelnemers die reeds een voldoende basiskennis bezitten van erfrecht, successierecht en vermogensrecht.