Fiscale bevoegdheidsverdeling federaal/regio's. Inleidende begrippen Vlabel en VCF, algemene antirechtsmisbruikbepaling, basisprincipes van het registratierecht: Eric Spruyt, Ere-Notaris, Prof. KU Leuven en Prof. FHS

In deze inleidende les wordt een overzicht aangeboden van het algemeen wettelijk en decretaal kader van de successie- en registratierechten. Hoe zijn de bevoegdheden verdeeld tussen de federale en de gewestelijke overheden ? Wat is de impact van de overname van de dienst van de belasting door Vlabel ? Wat doet de FOD Financiën thans nog concreet en wat doet VLABEL. Er zal tevens een inzicht gegeven worden in wettelijk en administratief bronnenmateriaal van zowel de successie- als registratierechten, met aandacht voor de opbouw en de begrippen / definities gehanteerd in de Vlaamse Codex Fiscaliteit. Verder zullen in de les de algemene heffingsregels van het registratierecht aan bod komen. Tot slot zullen ook de nodige inzichten aangebracht worden in de antirechtsmisbruikbepaling, zowel in het successie- als in het registratierecht.

Deel 1: Fundamentele principes in het Burgerlijk en Fiscaal Recht

1. Huwelijksvermogenrecht, samenlevingsvermogensrecht en principes van erfrecht: Nathalie Labeeuw, Advocaat Cazimir Advocaten, Elisabeth Janssens, Advocaat Cazimir

Een successieplanning door gehuwden of door samenwonenden moet rekening houden met de vermogensregeling die de gehuwde of samenwonende partners in het verleden zijn overeengekomen.

Hebben gehuwde partners geopteerd voor een stelsel van scheiding van goederen? Of voor een stelsel met gemeenschappelijke goederen? Of zijn ze onderworpen aan het wettelijk huwelijksgoederenstelsel? Wat is het statuut van de goederen die ieder van hen afzonderlijk of samen bezitten? Kan een bestaand huwelijksstelsel gewijzigd worden? En hoever kunnen de partners daarin gaan?

Wat de wettelijk samenwonenden betreft, rijst de vraag welke regelingen zij in het licht van een successieplanning kunnen opnemen in een vermogensrechtelijke overeenkomst?

Tevens moet rekening gehouden worden met de erfrechtregeling die opgenomen is in het Burgerlijk Wetboek. Wie zijn de wettelijke erfgenamen? Hoe wordt het vermogen onder hen verdeeld bij afwezigheid van enige planning? Over welke rechten beschikt de langstlevende echtgenoot? Wat houdt het wettelijk vruchtgebruik in, wanneer en hoe wordt het vruchtgebruik omgezet in kapitaal? Welk zijn de rechten van de samenwonende partner, stief- en adoptiekindern? Kan je kinderen onterven? Hoe wordt de wettelijke reserve en het beschikbaar deel berekend?

2&3.  Principes van successierecht (2 lessen): Anton Van Zantbeek, Advocaat Rivus, Docent KU Leuven

Tijdens twee namiddagen worden de belangrijkste principes van het successierecht toegelicht. Bijzondere aandacht krijgen de zogenaamde fictiebepalingen. Ze maken de successiebelasting verschuldigd op bepaalde handelingen gesteld tijdens het leven van de overledene, al dan niet in het kader van een successieplanning.

Verder komen aan bod: de waardering van het actief van de nalatenschap, het aftrekbaar passief, de vaststelling van de belastbare grondslag, de tarieven in de verschillende Gewesten en de aangifteverplichting.

Deel 2: Instrumenten van planning, overdracht en controle

4. Het testament als instrument van planning en overdracht: Jos Ruysseveldt, Advocaat vermogensplanning, Prof. FHS

Een eigenhands of notarieel testament: wat is het beste? Wat is een internationaal testament? Analyse van de verschillende soorten testamenten (verdeel en heers-testament; ik-opa-testament, enz.), van de legaten die in een testament kunnen opgenomen worden (restlegaat, duolegaat, enz.).

5. Het huwelijkscontract als instrument van planning en overdracht: Jos Ruysseveldt, Advocaat vermogensplanning, Prof. FHS

Welke bedingen kunnen in het huwelijks- of samenlevingscontract worden opgenomen over de bestemming van de goederen van de overledene? Hoe werkt een keuzebeding, een verblijvingsbeding of een al dan niet verrekeningsbeding?

6&7. De schenking als instrument van planning en overdracht (2 lessen): Eric Spruyt, Ere-Notaris, Prof. KU Leuven en Prof. FHS

Gedurende twee namiddagen zal de schenking zowel juridisch als fiscaal tot op het bot ontrafeld worden. In eerste instantie komen de juridische aspecten aan bod. Wat zijn de essentiële elementen en grondvoorwaarden van een (geldige) schenking ? En waarin onderscheidt deze figuur zich van andere, gelijksoortige rechtsfiguren. Is de schenking inderdaad zo onherroepelijk als beweerd wordt ? En wat betekent "donner et retenir ne vaut" ? Is een verzaking aan vruchtgebruik een schenking ? En kunnen aandelen van een vennootschap geldig via het register van aandelen geschonken worden ? Vervolgens zal onderzocht worden via welke technieken er kan geschonken worden (Belgische notaris versus buitenlandse notaris, handgift, bankgift, onrechtstreekse schenking enz.). Elke techniek zal op zijn voor- en nadelen afgetoetst worden.　 Er zal tevens onderzocht worden wat precies een "ascendentenverdeling" is en waarom in de praktijk vaak wordt teruggevallen op de techniek van de "dubbele akte". Tevens zullen enkele interssante figuren van planning toegelicht worden zoals de "doorgeefschenking of restschenking" en "wederzijdse schenking tussen echtgenoten".Het juridische luik sluit af met een bespreking van de diverse modaliteiten en voorwaarden die aan de schenking kunnen gekoppeld worden (voorbehoud van vruchtgebruik, ontbindende en opschortende voorwaarde, vervreemdingsverbod, verbod van inbreng in gemeenschap, conventioneel beding van terugkeer).

Vervolgens wordt met diepgang ingegaan op de fiscaliteit van de schenking, dit zowel voor roerende als voor onroerende goederen en hoe fiscaal handig met schenking in het kader van vermogensplanning kan omgesprongen worden (met de nodige aandacht uiteraard voor de antirechtsmisbruikbepaling). De meest recente ontwikkelingen op fiscaal vlak worden aangekaart, inclusief de standpunten van VLABEL.　 De les zal worden afgerond met enkele concrete oefeningen die illustreren welke impact een schenking op successieplanning kan hebben en hoe concreet de berekening van de schenkbelasting verloopt.

8&9. Controle en successieplanning via een matschap, Didier Van Laere, Advocaat-Vennoot De Broeck Van Laere en Partners.
Controle en successieplanning via een stichting, Dirk Coveliers, Senior Associate Tiberghien Advocaten

In vele gevallen gaat een gezonde juridische en fiscaalvriendelijke overdracht van het (familiaal) vermogen samen met de wens van de overdrager om blijvend toezicht uit te oefenen op de afgestane vermogensbestanddelen. Dat kan via een Belgische of buitenlandse stichting of een vennootschap met of zonder rechtspersoonlijkheid.

Tijdens deze namiddag worden de voorwaarden en modaliteiten samen met de pro’s en contra’s van de inschakeling van een controlevehikel onderzocht.

10. Overdracht van familiale ondernemingen: Olivier De Keukelaere, Advocaat-vennoot Cazimir Advocaten

Overdracht van een familiale onderneming bij leven via schenking? Of overlating van de onderneming bij overlijden met of zonder voorafgaandelijke regelingen? Wat wenst de overheid? Wat is de beste keuze voor de onderneming? En voor de familie? Welke voorwaarden koppelt de wetgeving aan een fiscaal gunstige regeling voor de overdracht?

11. Globale oefeningensessie en planning in specifieke situaties: Jos Ruysseveldt, Advocaat vermogensplanning, Prof. FHS

Om de studenten een nog beter inzicht te laten verkrijgen in het belang en de praktische relevantie van de principes die tijdens de voorbije weken werden toegelicht, is in het programma een oefeningensessie toegevoegd.

In deze sessie is het de bedoeling om de instrumenten die tijdens de vorige sessies zijn besproken, te combineren en toe te passen op enkele concrete gevallen. Bijzondere aandacht gaat tijdens deze studienamiddag naar een successieplanning waarbij minder- en meerderjarige kwetsbare en beschermde personen zijn betrokken.

Een ander onderwerp dat geprogrammeerd staat, betreft de planning binnen een nieuw samengesteld gezin.