Successieplanning – Capita selecta

Mensen worden niet graag geconfronteerd met de voorbereiding van hun nalatenschap. Wetende dat België gekend staat als één van de landen met de hoogste belastingdruk op het vlak van erfbelasting, is het toch slim om even stil te staan bij enige vorm van successieplanning. Op die manier kan er gezocht worden naar een passende formule om het vermogen op een fiscaalvriendelijke wijze door te geven aan de volgende generatie.  

Een goede successieplanning is een maatwerk waarbij rekening moet gehouden worden met tal van regels en verplichtingen. In dit seminarie staan we stil bij een reeks van technieken die kunnen worden gebruikt om de overdracht van de nalatenschap fiscaal te optimaliseren via successieplanning. 

Alvorens we dieper ingaan op de geselecteerde onderwerpen van successieplanning, wordt er eerst stilgestaan bij het begrip “fiscaal misbruik”. Via de Programmawet van 29 maart 2012 heeft de wetgever de antimisbruikbepaling uit het Wetboek der Registratierechten en Successierechten nieuw leven ingeblazen. Aansluitend hierop publiceerde de fiscus een circulaire, die ondertussen meermaals werd aangepast, die een witte en zwarte lijst van toepassingsgevallen bevat waarin al dan niet sprake is van fiscaal misbruik. Zijn deze lijsten correct? Inmiddels blijkt uit recente vonnissen en arresten dat de Vlaamse belastingadministratie niet in haar dubbele bewijslast slaagt. In het seminarie wordt toegelicht waarom dit zo is.

Voorts wordt stilgestaan bij de successieplanning in extremis tussen echtgenoten. Een successie-planning in extremis is een bijzondere vorm van successieplanning, waarbij de toekomstige erflater zijn vermogen juist vóór zijn overlijden op een zo fiscaal gunstige manier wil overdragen naar de volgende generatie. De meeste echtgenoten willen dat bij hun overlijden de langstlevende partner dezelfde levensstandaard kan behouden als daarvoor. De aard van het huwelijksstelsel is hierbij essentieel. Het huwelijksvermogensrecht heeft immers invloed op de latere samenstelling van de nalatenschap van de overledene en dus ook op de erfbelasting die daarop verschuldigd wordt. Hebben gehuwde partners geopteerd voor een stelsel van scheiding van goederen, voor een stelsel met gemeenschappelijke goederen of zijn ze onderworpen aan het wettelijk huwelijksvermogensstelsel? En kan een bestaand huwelijksstelsel vrij gewijzigd worden of zijn er fiscale adders? Er wordt ingegaan op de verschillende planningstechnieken via huwelijkscontracten, zowel deze met effect bij leven (incl. hypothese echtscheiding) als deze die effect hebben na overlijden, waaronder de verschillende verblijvingsbedingen, de inbreng in de gemeenschap onder ontbindende voorwaarde, de uitbreng uit gemeenschap, ...

In een tweede situatie staan we stil bij het erfrecht van de kinderen. De tijd dat klassieke gezinnen de norm waren in onze samenleving is allang voorbij: meer en meer kinderen groeien op in eenoudergezinnen, holebigezinnen of nieuw samengestelde gezinnen. Dit seminarie wil u verduidelijken welke regelgevingen inzake erfrecht, (huwelijks-) vermogensrecht en successierecht van toepassing zijn op nieuw samengestelde gezinnen en op welke wijze er aan successieplanning kan worden gedaan. 

De successieplanning voor minderjarigen en wilsonbekwame meerderjarigen mag uiteraard ook niet ontbreken. Op formeelrechtelijk vlak zijn ze handelingsonbekwaam. Wat zijn de mogelijkheden nu het Hof van Beroep te Antwerpen niet langer een testamentair meerderjarigenbewind aanvaardt. In  hoever moeten we met dit arrest rekening houden. Zijn er nog andere testamentaire of contractuele alternatieven. Biedt de maatschap een oplossing. Het is dus van uiterste belang dat u voor uw nakomelingen de juiste keuzes maakt en hun een optimale bescherming biedt indien het noodlot zou toeslaan, zodat hun toekomst veiliggesteld is.

Soms kunnen ouders en kinderen niet langer door dezelfde deur. Daarom gaan we ook na in hoeverre de kinderen kunnen worden onterfd. Wettelijk gezien hebben de kinderen een reservatair erfdeel, waardoor het dus in principe onmogelijk is om de kinderen te onterven. Toch bestaan er een aantal manieren die het mogelijk maken om één of meerdere kinderen volledig, gedeeltelijk of tijdelijk te onterven. Zo kan u het vermogen volledig opleven, een testament opmaken, een ander kind bevoordelen via een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik of lijfrente, opstellen van een langst leef al heeft-clausule, u huis verkopen op lijfrente, verhuizen naar land met soepele erfregels waar er geen reservataire reserve geldt voor de kinderen, … Ook wordt er nagegaan of het mogelijk is om de kinderen via andere wegen legaal te onterven.

Ter volledigheid mag de successieplanning tussen ongehuwden, met of zonder kinderen, niet ontbreken. Wie opteert om feitelijk of wettelijk samen te wonen, moet niet voldoen aan allerlei formaliteiten en bijzondere rechten en verplichtingen. Beiden genieten een grote vrijheid. Op vlak van successie liggen de kaarten echter anders. Feitelijk samenwonenden zijn geen wettelijke erfgenamen van elkaar. Voor wettelijk samenwonenden daarentegen is er sinds 18 mei 2007 een wettelijke regeling uit¬gewerkt. Ook de kinderen van de sa¬menwoners, al dan niet gemeenschap¬pelijk, werden niet vergeten. Voor hen werd in een fiscale regeling uitgewerkt. 

Voor zover feitelijk samenwonenden wensen dat hun vermogen na overlijden overgaat op de overblijvende partner wordt tijdens de sessie nagegaan welke mogelijke diverse tools zij hiertoe kunnen aanwenden. 

Het seminarie biedt u een overzicht van de laatste stand van zaken waarbij dieper wordt ingegaan op de burgerrechtelijke en fiscale aspecten van de geselecteerde onderwerpen van successieplanning.  

Aarzel niet en schrijft u in.