De bezoldigingstheorie – het fiscale bos door de administratieve en jurisprudentiële bomen

Het lijkt voor bedrijfsleiders een evidentie dat een bezoldiging niet enkel in geld maar ook in natura mogelijk is. Door de (gunstige) forfaitaire waardering in hoofde van de bedrijfsleider en de aftrekbaarheid in hoofde van de vennootschap wordt bezoldiging in natura ook fiscaalrechtelijk aangemoedigd. Gedurende decennia geloofde men in de fiscale onaantastbaarheid van deze bezoldigingsvorm. De fiscus mag zich toch niet inlaten met enige opportuniteitsbeoordeling, luidde de logica… De ‘bezoldigingstheorie’ leek absoluut. En al snel verslapte de aandacht en nam men aan dat alle voordelen die de bedrijfsleider (volgens een fiche) ontvangt ook in hoofde van de vennootschap als een (aftrekbare) bezoldiging moesten worden beschouwd. Men ging dan ook heel ver bij het aftasten van de grenzen van fiscale optimalisaties o.a. door vruchtgebruikconstructies. De fiscus zag de aftrekbaarheid van kosten van villavastgoed en kustappartementen als een doorn in zijn oog en viel de vennootschappen op grond van o.a. artikel 49 WIB92 aan. Met wisselend succes. De ‘bezoldigingstheorie’ werd genuanceerd…

Gesterkt door het door Cassatie gestelde vereiste van de noodzaak van werkelijk ten behoeve van de vennootschap geleverde prestaties betwist de fiscus nu alsmaar vaker niet alleen de aftrek van kosten verbonden aan voor bewoning bestemd vastgoed, maar ook van kosten verbonden aan de gratis ter beschikking gestelde auto’s of zelfs aandelenoptieplannen…

De aftrekbaarheid van dergelijke loonkosten wordt getoetst aan de genuanceerde ‘bezoldigingstheorie’. Deze vereist, om de kosten te kunnen aftrekken, dat de vennootschap kan bewijzen dat de toegekende voordelen als tegenprestatie zijn bedoeld voor werkelijk door de bedrijfsleider ten behoeve van de vennootschap geleverde prestaties.

Hoe ver gaat de bezoldigingstheorie vandaag de dag?

Sinds 2013 blaast het hof van Cassatie warm en koud en de rechtspraak van de feitenrechters lijkt alle kanten uit te gaan. Wie ziet nog het fiscale bos door de vele bomen van jurisprudentiële ontwikkelingen en administratieve standpunten?

Wij willen tijdens ons seminarie het fiscale bos terug zichtbaar maken en gaan bij het ont(k)leden van de ‘bezoldigingstheorie’ onder andere volgende vraagstukken onderzoeken: 

• De drie bestanddelen: bezoldigingsvoorwerp, -oogmerk en het verband tussen de twee
• De rol en draagwijdte van de finaliteitsvoorwaarde daarin
• Hoe kan het bewijs van geleverde prestaties geleverd worden?
• Is de fiscus bevoegd om bijkomende prestaties te eisen ingeval van bijkomende verloning?
• Moet de vergoeding marktconform zijn? Hoe kan je dit bewijzen/beoordelen? 
• Welke andere wapens kan de fiscus naast artikel 49 WIB92 gebruiken om de aftrek te ontzeggen? 
• Wat met alternatieve technieken zoals het gebruik van management vennootschappen?
• Wat is een goede bezoldigingspolitiek en hoe wordt ze vastgesteld en gedocumenteerd?