Het fiscaal statuut van de Belgische artiest: btw en inkomstenbelastingen

Een artiest of podiumkunstenaar kan omschreven worden als een persoon die zijn/haar gave gebruikt om in het openbaar op te treden. Denk hierbij aan (straat)muzikanten, toneelspelers, kleinkunstenaars, acteurs, komedianten, goochelaars en illusionisten, …. Je kan ze niet meer wegdenken uit het straatbeeld. Het beroep van artiest is vrij wisselvallig qua inkomsten. Hierdoor kampen kunstenaars met een hoop problemen, waaronder ook met hun fiscaal statuut.

Tijdens dit seminarie ontrafelen we de problematiek van de fiscale behandeling van de inkomenspolitiek van de Belgische artiest. Hierbij zal zowel de visie van de rechtspraak, rechtsleer en Dienst Voorafgaande Beslissingen aan bod komen. 

Op het gebied van de inkomstenbelastingen moet worden nagegaan hoe de inkomsten uit een artistieke activiteit moeten worden gekwalificeerd. Zijn het beroepsinkomsten of zijn het diverse inkomsten? Daarom is het van uitermate belang om een goed onderscheid te maken tussen de professionelen, de beroepskunstenaars en de zogenaamde amateurs die occasionele inkomsten verwerven.

• Welke maatstaven hanteert de fiscale Administratie om de inkomsten als beroepsinkomen te kwalificeren?
• Welke stelsel is het voordeligst, beroepsinkomen of divers inkomen?
• Wat met kosten zoals de aankoop van een piano, een gitaar, kostuums, …?
• Hoe zit het met de vergoedingen die worden betaald aan de helpers van het toneel, make-up artiesten, souffleurs?
• Kunnen verliezen afgezet worden tegen andere beroepsinkomsten?
• Kan de fiscale administratie de inkomsten die voortvloeien uit de concessie van de portretrechten van een comédienne bij toepassing van artikel 37 WIB92 herkwalificeren als beroepsinkomsten? …

Met ingang van 1 juli 2003 ging het nieuw sociaal statuut voor kunstenaars van kracht. Dit stelsel vond echter geen toepassing op kunstenaars die sporadisch en kleinschalig werken. Daarom heeft de wetgever via de KB’s van 3 juli 2005 een kleine vergoedingsregeling ingevoerd waardoor artiesten in bepaalde gevallen geen sociale bijdragen en geen belasting moeten betalen. Wegens gebrek aan wetgeving en op grond van een parlementaire vraag van de minister van Financiën bleek dat de kleine vergoedingsregeling enkel voorzag in een vrijstelling van sociale bijdragen. Via de Wet van 25 april 2007 heeft de wetgever de rechtzetting gemaakt door een forfaitaire onkostenvergoeding van 2000 euro in te voeren in artikel 38, §1, 23° WIB92. Wat houdt deze kleine vergoedingsregeling precies? Wat zijn de voorwaarden om te kunnen genieten van de kleine vergoedingsregeling? Kan een kunstenaar genieten van een andere onkostenvergoeding of loon wanneer er wordt geopteerd voor de kleine vergoedingsregeling? … 

Een belangrijk onderdeel dat niet mag vergeten worden is het stelsel van de auteursrechten, waarbij de kunstenaar/auteur de bevoegdheid geeft aan een derde om zijn werk(en) te exploiteren. Deze regeling ligt al langer onder vuur en uit het rapport van de Hoge Raad van Financiën blijkt dat er een algehele afschaffing van het fiscaal regime op stapel staat. Via het voorontwerp houdende diverse fiscale bepalingen voert de wetgever een nieuwe bepaling in dat het niet-indienen van fiscale fiches inzake auteursrechten, met ingang van aj. 2022, gesanctioneerd zal worden via de bijzondere aanslag geheime commissielonen.

• Wat zijn auteursrechten?
• Kunnen artiesten gebruiken maken van het stelsel van auteursrechten?
• Wat is de visie van de Dienst Voorafgaande Beslissingen? …

In het kader van de corona-maatregelen hebben artiesten een hoop inkomsten mislopen. De Regering heeft dan ook besloten om de artiesten hun verlies in auteursrechten te vergoeden. Via het KB van 17 oktober 2021 voert ze een compensatievergoeding in voor auteurs en uitvoerende kunstenaars. Hoeveel bedraagt de compensatievergoeding? Hoe wordt de vergoeding berekend? Hoe wordt de vergoeding belast? 

Daarnaast wordt ook dieper ingegaan op de situatie(s) waarbij een artiest een vennootschap opricht.

• Welke vennootschapsvorm geniet de voorkeur?
• Waarvan hangt de beslissing tot oprichten van een vennootschap af?
• Waarom überhaupt opteren voor een vennootschap? …

Btw-technisch kunnen de inkomsten van een uitvoerende artiest worden vrijgesteld op grond van artikel 44, § 2, 8° Wbtw. Volgens de fiscus is in sommige situaties die vrijstelling, met verlies van het recht op btw-aftrek, zelfs een verplichting en geen keuze. Als de vrijstelling niet van toepassing is, dan kan onder specifieke voorwaarden een verlaagd btw-tarief van toepassing zijn.
Ook de inkomsten voor organisatoren van voorstellingen kunnen mogelijks onder een btw-vrijstelling vallen. Daar gaat het om artikel 44, § 2, 9° Wbtw.

• Wat zijn uitvoerende artiesten volgens het btw-wetboek?
• Wat is het verschil tussen een artistieke prestatie en geen artistieke prestatie?
• Waarom is dit verschil van belang?
• Onder welke voorwaarden kan er genoten worden van de btw-vrijstelling?
• Wanneer is een artiest wel of geen organisator van een voorstelling?
• In welke gevallen moet die vrijstelling toegepast worden?
• Kunnen rechtspersonen en groepen zich ook beroepen op de btw-vrijstelling?
• Welke regels zijn van toepassing als de klant buiten België is gevestigd?
• En is er een verschil als de klant een btw-plichtige is of niet?
• Kan een persoon die slechts ondersteunende taken vervult ook genieten van de vrijstelling?
• In welke gevallen is er btw verschuldigd? Hoeveel bedraagt het btw-tarief?
• Valt de procentuele vergoeding op de verkoop van platen en cd’s, aan de uitvoerende artiest, onder de btw-vrijstelling?
• Is de billijke vergoeding voor reprografierechten aan btw onderworpen?
• Kan de btw-vrijstelling ook worden toegepast bij radio- en televisieoptreden?
• Is de btw op de aankoop van materialen die benodigd zijn voor de uitoefening van een optreden aftrekbaar?
• Moet ik btw aanrekenen bij een latere verkoop van deze goederen?
• Valt de verkoop van cd’s onder de btw-vrijstelling?
• Wat met reclamediensten?
• Vallen de diensten die bestaan uit het uitvoeren van toneelwerken, balletten, muziekstukken, circus-, variété- of cabaretvoorstellingen onder de btw-vrijstelling?
• Is er btw verschuldigd op royalty’s?
• Is er btw verschuldigd op de vergoeding voor de overdracht van naburige rechten die geen royalty zijn?
• Valt de organisatie van een moordspel onder de btw-vrijstelling? 

Belgische artiesten zetten zich dezer dagen massaal op de wereldkaart. Daarom mag het internationale luik zeker niet ontbreken. 

Wenst u een compleet beeld te krijgen van het fiscale plaatje van de inkomsten van een Belgisch artiest?

Aarzel dan niet en schrijf u in voor dit topseminarie.